Utangulizi

Kameruni, ni nchi inayozungumza lugha mbili katika Afrika ya Kati, ina wakazi wanaokadiriwa kuwa milioni.^[1] Nchi ina makadirio ya pato la taifa (GDP) la FCFA bilioni 479 kwa miaka mitatu, pamoja na bilioni 180 mnamo 2020^[2].

Sekta ya TEHAMA na Sera.

Kwa miaka 20 iliyopita, Kameruni imepitisha sheria na hatua mashubuti katika sekta ya TEHAMA. Mnamo mwaka wa 2016, serikali ilipitisha hati ya mkakati ya ukuaji wa dijitali iitwayo Mpango Mkakati wa Dijitali wa Kameruni 2020^[3]. Hati hiyo inaelezea mikakati nane zifuatazo ambazo serikali ingejitegemea ili kukuza uwanda wa mtandao nchini Kameruni: kuendeleza miundombinu ya broadband; kuongeza uzalishaji na usambazaji wa maudhui kwenye dijitali; kuhakikisha mabadiliko ya dijitali ya mtandao na biashara; kukuza utamaduni wa dijitali kupitia utumiaji mkubwa wa TEHAMA katika jamii; kuimarisha ujasiri wa dijitali; kuendeleza tasnia ya dijitali ya ndani na kuhimiza utafiti na uvumbuzi; kuhakikisha maendeleo ya mtaji wa kibinadamu na uongozi wa dijitali; na kuhakikisha uboreshaji wa utawala na msaada wa taasisi. Malengo kadhaa hayakufikiwa kwa sababu za mzunguko na muundo. Moja ya vipaumbele vya Wizara ya Posta na Mawasiliano ya simu iliyowekwa katika sheria ya Fedha ya 2020^[4] ni kuongeza ufikiaji wa ubora na idadi na kwa gharama ya chini kote nchini. Kiashiria cha lengo hili ni maendeleo ya TEHAMA nchini Kameruni.

Nchini Kameruni, uwanda wa mawasiliano ya simu ya 3G inakadiriwa kwa kiwango cha kuridhisha cha 69% na matumizi ya wavuti ya kibinafsi kwa 23% tangu 2018^[5]. Waendeshaji hutoa uwanda tofauti za mtandao pamoja na 5G. Uwanda wa 5G, maarufu zaidi, inashughulikia watumiaji chini ya milioni nchini kote.^[6]. According to a report published by Hootsuite and Kulingana na ripoti iliyochapishwa na Hootsuite na We Are Social, mnamo Januari 2020, Kameruni ilikuwa na watu milioni 7.8 waliounganishwa kwenye mtandao. Kiwango cha kupenya kwa mtandao wa Kameruni kilifikia 30% mnamo Januari 2020^[7], na ongezeko la 7.8%, inakadiriwa kuwa watumiaji wapya wa mtandao kufikia 570,000.

Nchi hiyo ina waendeshaji wa mawasiliano ya simu  wanne, kwa hivyo watatu katika Mfumo wa Ulimwenguni wa Mawasiliano ya Simu (GSM), ambayo ni MTN, Orange, Nexttel na Mawasiliano ya Simu ya Cameroon (Camtel), kampuni ya simu ya umma na mtoaji mkuu wa huduma za simu na mtandao. MTN na Orange ni viongozi wa soko kwa suala la wanachama wa simu za mkononi, huduma za mtandao, huduma ya kuhamisha simu na mapato. Kulingana na ripoti yake ya hivi karibuni, MTN ina zaidi ya wanachama milioni 10 nchini Kameruni, na mauzo ya bilioni 5.6 mnamo 2020^[8]. Kama sehemu ya maendeleo ya miundombinu ya teknolojia, Kameruni ina sehemu mbili za ubadilishaji wa mtandao, inayoitwa CAMIX. Uuzaji wa huduma za mtandao unafanywa na karibu watoa huduma 20 wa upatikanaji wa mtandao.

Mnamo Oktoba 2020, Waziri wa Posta na Mawasiliano ya Simu aliteua CAMIX ^[9], chama kwa hivyo wanachama ni waendeshaji na watoa huduma za Mtandao kama msimamizi wa vituo vya kubadilishana nchini Kameruni, chini ya usimamizi wa Wakala wa Udhibiti wa Mawasiliano (ART) na Wakala wa Kitaifa wa Habari na Teknolojia ya Mawasiliano (ANTIC), vyombo viwili vya udhibiti kwa sekta ya TEHAMA nchini Kameruni. Uunganisho wa mtandao hutolewa na waendeshaji simu na watoa huduma za mtandao ambao 20 ni ya kibinafsi.

Watendaji wa udhibiti wako katikati ya sera ya dijitali nchini Kameruni. Wizara ya Posta  na Mawasiliano ya simu inaratibu shughuli zote katika sekta hiyo na ndio taasisi kuu ya serikali inayohusika na TEHAMA nchini. Wakala wa Udhibiti wa Mawasiliano (ART) ndiye mdhibiti wa sekta ya simu na unganisho la mtandao. Ina nguvu ya kuidhinisha shughuli ikiwa kuna ukiukaji wa kanuni. Wakala wa Kitaifa wa Teknolojia ya Habari na Mawasiliano (NAICT) pia inahusika na uendelezaji wa ICT, usimamizi wa majina ya kikoa (.cm) na kupambana na uhalifu wa kimtandao .. Sheria ya dijitali maalum kwa sekta hiyo imeelezewa katika sheria ya 2010 ya Mawasiliano ya Kielektroniki.

Uhuru wa kujieleza mtandaoni

Mnamo 2017, Kameruni ilirekodi kufungwa kwa mtandao kwa muda mrefu zaidi ya siku 93. Kukomeshwa kwa mtandao wa 2017 kuliombwa na serikali kuzima madai ya kuenea kwa matamshi ya chuki mwanzoni mwa mzozo huko Kaskazini na Kusini Magharibi, mikoa miwili inayozungumza Kiingereza iliyo na mizozo. Matokeo mazito ya kiuchumi na kijamii yalirekodiwa. Kufungwa huku kulikuwa ukiukaji mkubwa zaidi wa haki za dijitali. Wakati wa kufungwa kwa mtandao huu, Kameruni ilipata hasara kubwa ya kifedha inayokadiriwa kuwa $ 38.8 milioni.

Kwa kuongezea, mnamo Januari 17, 2020, Telecommunications ya Kameruni (Camtel)^[10] mwendeshaji wa mawasiliano ya umma nchini Kameruni anayehusika na kudhibiti mkongo wa taifa, alitoa taarifa kwa waandishi wa habari kutangaza kuvurugika kwa mtandao wa wavuti kufuatia ajali kwenye kebo ya chini ya baharini ya Afrika Magharibi Cable. Mfumo (WACS). Kabla ya kutolewa hii, Kituo cha Mtandao cha NetBlocks tayari kilikuwa kimeonyesha kuwa media za kijamii na huduma za ujumbe zimevurugwa.

Athari za Covid19 kwa haki za digitali na ujumuishi.

 Kama sehemu ya hatua za pamoja za kupambana na janga la virusi vya korona, chama cha upinzani, Mouvement pour la Renaissance du Cameroun (MRC), kilianzisha hatua za kutafuta fedha kusaidia wale wanaohitaji. Mnamo Mei 4 2020, Waziri wa Utawala wa Wilaya alichukulia hatua hii kama haramu na akatuma barua kwa Mkurugenzi Mtendaji wa MTN na Orange, akitaka kufungwa^[11] kwa akaunti za Pesa za Simu na Pesa za  mtandao wa Orange kwa kutafuta pesa.

Kwa kuongezea, wakati wa misukosuko, matumizi ya mitandao ya kijamii yaliongezeka. Mnamo Aprili 2020, barua kutoka kwa ofisi ya Rais wa Jamhuri iliagiza Mkurugenzi wa Wakala wa Kitaifa wa Teknolojia ya Habari na Mawasiliano (NAICT), kufuatilia akaunti zote kwa njia za kiteknolojia na watumiaji wanaosambaza habari za uongo na pia uwepo wa habari za uongo kwenye majukwaa kama Facebook.

Mnamo Juni 23, 2020, ukurasa wa Facebook na wavuti ya uchaguzi ya Kameruni (ELECAM), chombo cha kuandaa na kudhibiti uchaguzi nchini Kameruni, ilidukuliwa kwa muda wa masaa 24. Shambulio hili lililenga hifadhidata ya waandikishaji.

Mnamo Septemba 17, 2020 Facebook ilitangaza VAT ya 19.25% italipwa kwa matangazo yoyote nchini Kameruni kutoka Oktoba 1 2020. Kulingana na vifungu vya sheria ya Fedha ya 2020, ushuru ulionesha unaongezeka kwa majukwaa mengine kama Google na Amazon kwa ununuzi mtandaoni. . Kifungu cha 127, aya ya 15 ya sheria ya fedha ya 2020 inasema kwamba “mauzo ya bidhaa na utoaji wa huduma zinazofanywa katika eneo la Kameruni au kupitia majukwaa ya biashara ya nje au ya ndani ya elektroniki; tume zilizopokelewa na waendeshaji wa majukwaa ya biashara mtandaoni.

Kwa kuongezea, mnamo Septemba 22 2020, nchi ilirekodi uwepo wa upatikanaji hafifu wa mtandao. Wakati wa kutangazwa kwa uchaguzi wa washauri wa mikoa wa Desemba 6, 2020 nchini Kameruni, chama cha upinzani, MRC ilialika wanaharakati wake kuandamana kote nchini. Kuna uwezekano kwamba mtandao ulivurugwa kukandamiza uhamasishaji.

Kameruni ina miongozo mbalimbali ya kisheria juu ya matumizi ya dijitalil. Moja hasa ni sheria ya biashara ya elektroniki iliyopitishwa mwaka 2000, sheria ya ulinzi wa watumiaji, sheria n ° 2010/012 ya 21 Desemba 2010 ya usalama wa mtandao na uhalifu wa kimtandao ni sheria, haitumiki tena kudhibiti matukio ya kimtandao. Kwa ujumla, sheria hii “inasimamia mfumo wa usalama wa mitandao ya mawasiliano ya elektroniki na mifumo ya habari, hufafanua na kuadhibu makosa yanayohusiana na utumiaji wa teknolojia ya habari na mawasiliano nchini Kameruni”.

Machi 13, mwaka 2020, Mawaziri wa Fedha na Posta na Mawasiliano walisaini pamoja uamuzi wa kuweka  mbinu kwa ajili ya ukusanyaji ushuru wa forrodha kwa njia ya elektroniki yani simu, kompyuta mpakato, vituo na programu. Uamuzi huu wa pamoja uliokosoa sana juu ya uwezekano wa ukiukaji wa haki za dijitali ulibatilishwa na barua kutoka kwa Rais wa Jamhuri.

Hitimisho na Mapendekezo

Mwaka 2020 nchini Kameruni imeandika habari kadhaa juu ya haki za digitali. Kesi ndogo za ukiukaji wa haki za dijitali zimerekodiwa. Katika muktadha wa shida ya Virusi vya Korona, haki za watumiaji zimeathiriwa na hatua za kizuizi za kupambana na janga hilo.

Njia mpya za vitisho na ukiukaji zimetengenezwa katika muktadha wa Covid-19. Ingawa serikali na wakati mwingine waendeshaji simu na watoa huduma ya mtandao hutumia njia hizi mpya kukiuka haki za dijitali na kuzuia uhuru, jukumu la mashirika ya ndani na ya kimataifa yameendelea kuwa na nguvu katika kushughulikia kutotii kupitia hatua na kampeni mbalimbali za utetezi.

• Kwa mtazamo wa hali ya haki za dijitali mnamo 2020 nchini Kameruni, mapendekezo yafuatayo yanapaswa kutolewa ili kuboresha haki za dijitali na ujumuishaji wa dijitali nchini kwa mwaka ujao;
• Ukaguzi wa mpango mkakati wa dijitali wa Kameruni wa 2020 kabla ya kuanzisha mpango mpya wa mikakati;
• Kupitisha sheria juu ya ulinzi wa data ya binafsi;
• Kupitisha sheria kwenye majukwaa ya mitandao ya kijamii na ufafanuzi wa majukumu ya serikali;
• Anzisha maamuzi juu ya sekta ya TEHAMA kwa kuwashirikisha wadau wote muhimu katika mfumo wa ikolojia ya mtandao;
• Omba ripoti ya uwazi ya kila mwaka ya faragha ya data kutoka kwa waendeshaji wote wa simu na ISP nchini Kameruni juu ya ujumuishaji wa dijitali na haki za dijitali.

^[1] https://fr.wikipedia.org/wiki/D%C3%A9mographie_au_Cameroun

^[2] https://www.tresor.economie.gouv.fr/Pays/CM/indètres-et-conjoncture#:~:text=Le%20Gouvernement%20a%20pr%C3%A9sent%C3%A9%20un,interm%C3 % A9diaire% 20de% 20la% 20tranche% 20inf% C3% A9rieure.

^[3] https://localhostkmer.xyz/2020/08/18/plan-strategique-numerique-du-cameroun-2020/

^[4] https://www.dgb.cm/news/consulter-loi-de-finances-cameroun-lexercice-2020/#

^[5] https://www.nperf.com/fr/map/CM/-/-./signal/

^[6] https://www.nperf.com/fr/map/CM/-/449.MTN/signal/?ll=4.718777551249867&lg=9.953613281250002&zoom=6

^[7] https://www.investiraucameroun.com/economie/2402-14084-le-taux-de-penetration-de-l-internet-au-cameroun-atteint-30-en-2020-grace-al-arrivee-de- 570-000-new-internet users

^[8] https://docs.google.com/document/d/1uJG-ZRCY6MsyX0B_NidENHiJSfV8s4jhj3jld_JvvTo/edit

^[9] http://www.camix.cm/

^[10]

^[11] In Cameroon, the government wants to stop a fundraiser against the virus launched by the opponent Kamto, Le Monde, April 30, 2020, https://www.lemonde.fr/afrique/article/2020/04/ 30 / in-cameroon-the-government-wants-to-stop-a-fundraiser-against-the-virus-launched-by-the-opponent-kamto_6038237_3212.html